Journal of Islamic Dental Association of IRAN
Volume:16 Issue: 2, 2005

انجام فلوراید تراپی به صورت متناوب و منظم به طور موثری باعث کاهش شیوع پوسیدگی های دندانی در کودکان و نوجوانان می شود. امروزه انواع مختلفی از ژل های فلوراید جهت استفاده حرفه ای در مطب در دسترس می باشند و تعیین میزان جذب فلوراید توسط مینا یکی از روش های ارزیابی کارایی این محصولات است. هدف از این مطالعه تجربی بررسی میزان جذب یون فلوراید در مینای دندانهای دایمی پس از کاربرد ژل ایرانی سینا در مقایسه با یک ژل مورد تایید ADA سلطان (Sultan) می باشد.
چهل دندان پره مولر سالم خارج شده تحت جریان آب، توسط دیسک الماسی به دو نیمه با کال و لینگوال تقسیم شدند و نیمه های با کال در گروه آزمایش و نیمه های لینگوال در گروه شاهد قرار گرفتند. در هر سطح با استفاده از نوار چسبنده یک پنجره نیم دایره ای شکل به قطر شش میلی متر ایجاد و بقیه سطح دندان توسط لاک ناخن مقاوم به اسید پوشانده شد. پس از برداشتن نوار چسبنده بیست نیمه با کال به مدت چهار دقیقه در معرض ژل سینا و بیست نیمه دیگر در همین مدت در معرض ژل سلطان قرار گرفتند و متعاقبا همه نیمه های دندانی به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتی گراد در بزاق مصنوعی نگهداری شدند. سپس هر نیمه دندانی به مدت سی ثانیه توسط یک سی سی اسید پرکلریک 0.5 مولار در دو مرحله متوالی اچ شد و سطح پنجره پس از هر بار اچ شدن با دو سی سی 0.2 KOH مولار شسته شد. برای اندازه گیری محتوای کلسیم از روش Atomic absorption spectrophotometry و جهت تعیین محتوای فلوراید از روش پتانسیومتری استفاده شد. یافته ها توسط آزمونهای Paired t، Mann-Whitney U و Wilcox on Signed Rank آنالیز شدند.
نتایج نشان داد که میزان فلوراید جذب شده در لایه های اول و دوم بیوپسی در مورد ژل سلطان در گروه آزمایش به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود. 1824.4 PPM) در برابر 1449.6 PPM، P=0.000 در لایه اول و =2032.5 PPM در مقابل1310.5 PPM، P=0.000 در لایه دوم). در مورد ژل سینا میزان فلوراید جذب شده در لایه های اول و دوم بیوپسی در گروه مورد و شاهد تفاوت معنی داری نداشت 1520.7 PPM) در مقابل 1450.3 PPM، P=0.316 در لایه اول و 1385.8 PPM در مقابل1387.6 PPM، P=0.951 در لایه دوم). در هر دو لایه میزان جذب فلوراید ژل سلطان به طور معنی داری بیش از ژل سینا بود. 392.8 PPM) در برابر 71.4 PPM، P=0.000 در لایه اول و 722.1 PPM در مقابل-1.7 PPM، P=0.000 در لایه دوم).
با توجه به ناکافی بودن میزان جذب یون فلوراید در مورد این ژل به نظر می رسد که کاربرد ژل سینا به منظور جذب فلوراید در مینا بی تاثیر است.

شناخت صحیح از وضعیت دندانی و نیازهای درمانی گروه های سنی مختلف از مهمترین عوامل در جهت برنامه ریزی های بهداشتی و درمانی است. لزوم داشتن اطلاعات صحیح و مطابق استانداردهای بین المللی که قابل قیاس با سایر اطلاعات باشد امروزه مورد توجه پژوهشگران و برنامه ریزان است. هدف از این مطالعه تعیین برخی ویژگی های اپیدمیولوژیک dmft و میزان (Caries free) CF در کودکان 3-5 ساله کودکستانهای تحت نظارت سازمان بهزیستی شهر تهران در سال 1382 می باشد.
این مطالعه به طور مقطعی در 32 کودکستان و بر روی چهار صد دختر و پسر 3-5 ساله که به طور تصادفی انتخاب شدند انجام گردید. معاینه ها به کمک سوند و آینه انجام شد و از رادیوگرافی استفاده نشد. تشخیص پوسیدگی براساس معیارهای WHO صورت گرفت و کودکان که dmft آنها صفر بود به عنوان CF در نظر گرفته شدند. اطلاعات فردی کودکان طی مصاحبه ای از والدین آنها پرسیده شد.
آزمونهای آماری X2 و، tو آنالیز واریانس یک طرفه و در صورت نیاز آزمون تعقیبی LSD برای تجزیه و تحلیل آماری مورد استفاده قرار گرفتند و سطح معنی داری 0.05=? در نظر گرفته شد. همچنین در بررسی ارتباط متغیرهای کمی با dmft ضریب همبستگی پیرسون محاسبه گردید.
متوسط dmft در کودکان مورد بررسی 2.45 و متوسط d،m و f به ترتیب 1.95، 0.43 و 0.07 بود. میزان CF در این مطالعه 48.3% بوده و جنس اثری بر CF نداشته است. بررسی های نشان داد که با افزایش سن از میزان cf کاسته شده و به طور معنی داری بر متوسط dmft افزوده شده است (P<0.001). همچنین ملاحظه شد که تحصیلات والدین و اشتغال مادران بعد خانوار و رتبه تولد کودک به طور معنی داری بر dmft اثر داشته (P<0.05) و درگروه های با تحصیلات پایین والدین و مادران خانه دار متوسط dmft بالا بوده و همراه با افزایش بعد خانوار و رتبه تولد کودک بر dmft افزده می شود.
این بررسی نشان داد که متوسط dmft در کودکان مورد بررسی 2.45 و میزان CF در این مطالعه 48.3% است که وضعیت چندان مناسبی را نشان نمی دهد، در این میان کودکانی که خانواده آنها از سطح تحصیلی پایینتری برخوردارند دچار مشکلات بیشتری بوده اند.

در طی نیم قرن اخیر فلوراید و نقش آن در کاهش پوسیدگی های دندانی بی تردید یکی از موضوعات مهم و مورد توجه و علاقه محققان و متخصصان امر پیشگیری در دندانپزشکی بوده است. تجربه بسیاری از کشورهای پیشگام در کاربرد فلوراید نشان داد این ماده طبیعی می تواند در تقویت دندانها و جلوگیری از بروز پوسیدگی نقش کلیدی داشته باشد، به گونه ای که امروزه بسیاری از این کشورها موفقیت خود را در کنترل پوسیدگی و حفظ سلامت دندان ها مرهون استفاده صحیح از فلوراید می دانند. مصرف بی رویه و کاربرد ناآگاهانه فلوراید در بعضی مناطق دنیا موجب بروز فلوروزیس دندانی گردیده است و این مساله توجه کارشناسان پیشگیری را به خود جلب کرده است. نگاهی به مطالعات اخیر در زمینه جنبه های مختلف خواص و کاربرد فلوراید نشان دهنده تحولاتی است که در نوع نگرش به این ماده حیاتی صورت گرفته است این مسئله باعث گردیده تا سازمان های بین المللی مانند WHO و FDI دستورالعمل های خاصی را برای استفاده از ترکیبات فلوراید ارایه نمایند. ما حصل این مطالعات جدید و دیدگاه های کارشناسان می تواند دندانپزشکان و مسئولان برنامه ریزی پیشگیری را در هر کشور در زمینه استفاده صحیح و آگاهانه از فلوراید یاری رساند. هدف از این مطالعه ارایه ما حصل مطالعات جدید و نقطه نظرات محققان و کارشناسان پیشگیری در زمینه کاربرد فلوراید می باشد.

در روند پوسیدگی نقش اتیولوژیک پلاک غیر قابل انکار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان تاثیر دو نوع آدامس حاوی زایلیتول و سوکروز بر تجمع پلاک باکتریال از طریق اندازه گیری شاخص پلاک پس از مصرف آدامس حاوی زایلیتول و سوکروز می باشد.
نود نفر از دانشجویان داوطلب به سه گروه A،B وC تقسیم گردید و پس از انجام پروفیلاکسی داندانهای مورد نظر در یک مرحله به آنها آدامس حاوی سوکروز و یا زایلیول داده شد، از آنها خواسته شد که به مدت 48 ساعت به جای مسواک زدن از آدامسهای تحویلی استفاده نمایند. در پایان مقدار پلاک به کمک شاخص پلاک به Turesky اندازه گیری گردید. در مرحله دوم نوع آدامس عوض شد و به همان روش قبل مجددا پلاک اندازه گیری گردید. (بین مرحله اول و دوم سه روز فاصله بوده است) داده ها به وسیله نرم افزار آماری spss روش t-student آنالیز گریدند.
مقایسه بین این دو گروه نشان داد که آدامس حاوی زایلیتول به میزان بیشتری از تجمع پلاک نسبت به آدامسهای حاوی سوکوروز جلوگیری می کند به طوری که: در گروه A میانگین شاخص پلاک پس از مصرف آدامس حاوی زایلیتول 1.88 و پس از مصرف آدامس حاوی سوکروز 2.28 بود. در گروه B میانگین شاخص پلاک پس از مصرف آدامس حاوی سوکروز 2.03 و پس از مصرف آدامس حاوی زایلیتول 1.63 بود. گروه C که به عنوان شاهد در نظر گرفته شده اند از هیچ نوع آدامسی استفاده نکردند و میانگین شاخص پلاک در آنها 2.13 بود. لذا اختلاف آماری معنی دار بین میزان شاخص پلاک پس از مصرف دو نوع آدامس در هر دو گروه B و A مشاهده گردید (P<0.001).
آدامسهای بدون سوکروز که حاوی زایلیتول هستند در کاهش پلاک موثراند

کودکان و افراد عقب مانده ذهنی به دلیل وضعیت فیزیکی خاص خود نیازمند مراقبتهای ویژه دندانی می باشند. هدف از این مطالعه بررسی میزان DMFT این افراد و رابطه آن با سن، جنس، درجه عقب ماندگی و طریق رعایت بهداشت می باشد.
این مطالعه به صورت مقطعی به روش توصیفی بر روی 165 فرد معلول ذهنی و جمسمی 6-18 ساله 105) پسر و شصت دختر) که در شش مرکز دولتی و خصوصی تحت پوشش بهزیستی شهرهای بابل و بابلسر نگهداری می شوند انجام گردیده است. این افراد به سه گروه سنی 6-9، 10-14 و 15-18 سال تقسیم و پس از معاینه کلینیکی با آینه و سوند دندانپزشکی اطلاعات بدست آمده با استفاده از برنامه SPSS آنالیز آماری گردید.
میانگین کلی DMFT در افراد معلول 6-18 ساله مورد مطالعه برابر 2.92±2.31 می باشد. میانگین DMFT درگروه شش ساله برابر 1.21±0.54 و با افزایش در گروه 18 ساله به 5.02±5.46 می رسد. در جنس مذکر میانگینDMFT، 2.62±2.06 و در جنس مونث، 3.37±2.76 می باشد. در گروه آموزش پذیر میانگین DMFT برابر 2.88±3.94 در گروه تربیت پذیر 3.20±2.57 و در گروه پناهگاهی 1.54±1.06 است.
میانگین DMFT در افراد عقب مانده مورد بررسی مشابه افراد سالم و همسن می باشد. میانگین DMFT در این افراد با افزایش سن بالا می رود و در جنس مونث از میزان بالاتری برخوردار است. با افزایش درجه معلولیت، DMFT کاهش می یابد و بالاخره سطح مراقبتهای بهداشتی این افراد پایین می باشد.

یکی از روش هایی که جهت کاهش یا پاک کردن پلاک از روی دندانها توصیه می شود مسواک زدن دندانها جهت برداشت پلاک از روی دندانها از طریق مسواک زدن، هماهنگی در عضلات، مهارت کافی و توانایی در یادگیری دستورات و تعلیمات داده شده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه سن با توانایی برداشت پلاک به روش مالش افقی در کودکان 7-11 ساله شهر همدان می باشد.
روش مطالعه از نوع تجربی و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده که از کودکان 7-11 ساله مدارس ابتدایی شهر همدان انجام شد. در نتیجه صد و بیست کودک انتخاب گردیدو از هر رده سنی 24 کودک (12 دختر و 12 پسر) مورد معاینه قرار گرفت. روش کار بدین گونه بود که بعد از 48 ساعت محرومیت از مسواک ایندکس بهداشت (Hygiene Index) افراد مورد مطالعه ثبت گردید. آنگاه از افراد مورد مطالعه خواسته شد با مسواکهای مشخصی که به انها داده شده بود به روش مالش افقی (که قبلا به آنها آموزش داده شده بود) به مدت سه دقیقه مسواک بزنند و مجددا HI گرفته شده اطلاعات حاصله با استفاده از تست آماری t و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل گردید.
میانگین درصد سطوح عادی از پلاک قبل و بعد از مسواک زدن تفاوت معناداری داشت. ولی اختلاف معناداری بین دو جنس در درصد سطوح عادی از پلاک دیده نشد. میانگین درصد سطوح عادی از پلاک بعد از مسواک زدن در گروه های مختلف سنی کودکان 7-11 ساله متفاوت می باشد به طوری که با افزایش سن درصد سطوح عادی از پلاک افزایش می یابد. این اختلاف در گروه سنی 11 ساله با بقیه گروه های سنی معنی دار است.
در میزان برداشت پلاک در گروه های سنی نه سال با هفت سال، ده سال با هشت سال، ده سال با نه سال و بالاخره گروه سنی 11 ساله با بقیه گروه های سنی اختلاف معنی داری بدست آمد. بنابر این به نظر می رسد با افزایش سن توانایی برداشت پلاک بهبود می یابد که این روند بهبود بعد از سن نه سالگی مشاهده می شود هر چند که در مطالعه حاضر در سن 11 سالگی نیز میزان برداشت پلاک در حد استاندارد نمی باشد.

کودکان و افراد عقب مانده ذهنی به دلیل وضعیت فیزیکی خاص خود نیازمند مراقبتهای ویژه دندانی می باشند. هدف از این مطالعه بررسی میزان DMFT این افراد و رابطه آن با سن، جنس، درجه عقب ماندگی و طریق رعایت بهداشت می باشد.
این مطالعه به صورت مقطعی به روش توصیفی بر روی 165 فرد معلول ذهنی و جمسمی 6-18 ساله 105) پسر و شصت دختر) که در شش مرکز دولتی و خصوصی تحت پوشش بهزیستی شهرهای بابل و بابلسر نگهداری می شوند انجام گردیده است. این افراد به سه گروه سنی 6-9، 10-14 و 15-18 سال تقسیم و پس از معاینه کلینیکی با آینه و سوند دندانپزشکی اطلاعات بدست آمده با استفاده از برنامه SPSS آنالیز آماری گردید.
میانگین کلی DMFT در افراد معلول 6-18 ساله مورد مطالعه برابر 2.92±2.31 می باشد. میانگین DMFT درگروه شش ساله برابر 1.21±0.54 و با افزایش در گروه 18 ساله به 5.02±5.46 می رسد. در جنس مذکر میانگینDMFT، 2.62±2.06 و در جنس مونث، 3.37±2.76 می باشد. در گروه آموزش پذیر میانگین DMFT برابر 2.88±3.94 در گروه تربیت پذیر 3.20±2.57 و در گروه پناهگاهی 1.54±1.06 است.
میانگین DMFT در افراد عقب مانده مورد بررسی مشابه افراد سالم و همسن می باشد. میانگین DMFT در این افراد با افزایش سن بالا می رود و در جنس مونث از میزان بالاتری برخوردار است. با افزایش درجه معلولیت، DMFT کاهش می یابد و بالاخره سطح مراقبتهای بهداشتی این افراد پایین می باشد.

تعداد زیادی از کودکان 6-12 ساله انواع مال اکلوژن CLI را تجربه می کنند، آگاهی از میزان شیوع این ناهنجاری می تواند در پیشگیری و درمان به موقع آن کمک موثری باشد. هدف از این مطالعه بررسی شیوع مال اکلوژن CLI در کودکان دبستانی غرب تهران می باشد.
در این مطالعه که به روش مقطعی انجام شد، 425 دختر 6-12 ساله دبستانهای غرب تهران با انجام معاینه کلینیکی و تکمیل پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. هر کودک در نور معمولی و بر روی صندلی کلاس معاینه شدند و رابطه مولر و میزان اورجت و اوربایت و وجود اوپن و کراس بایت، کراودینگ، دیاستم، چرخش دندان، غیبت مادرزادی، دندان اضافی، شکاف لب، کام، عادات دهانی و فقدان زودتر از موعد دندان در پرسشنامه مربوطه ثبت گردید.
در 65.2% کودکان اکلوژن CLI دیده شد که 7% آنها الکوژن نرمال و 58.2% مال اکولوژن داشتند. در افراد با مال اکلوژنCLI، 68.6%انحراف میدلاین، 31.6% افزایش اورجت، 25.1% افزایش اوربایت و 4.9% اوپن بایت دیده شد. چرخش دندان در 31.6%، کراس بایت قدامی در 0.4%، کراس بایت خلفی در 5.7% و دیاستم در 5.3% کودکان مورد مطالعه دیده شد.
نتایج این بررسی نشان داد که اکلوژن بیش از نیمی از کودکان مورد مطالعه از نوع CLI بود که از این میان 7% آنها اکلوژن نرمال داشتند.

تشخیص عادات دهانی و طرح ریزی درمان آنها علاوه بر معاینه دقیق الکوژن به بررسی ویژگی های شخصیتی و خانوادگی کودک مورد معاینه نیاز مبرم داشته و همکاری دندانپزشک و روانپزشک کودک می تواند نقش موثری در تشخیص و درمان ایفا کند. لذا مطالعه حاضر به منظور بدست آوردن میزان شیوع عادات دهانی در کودکان دبستانی شهر مشهد و بررسی وضعیت خانوادگی کودکان مبتلا انجام گرفت.
در یک مطالعه مقطعی به روش نمونه گیری تصادفی با طبقه بندی جمعیت، تعداد هزار دانش آموز شالم 464 دختر و 536 پسر دبستانهای مناطق شش گانه مشهد و تبادکان که سنی بین 6-12 سال داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. بدین صورت که با استفاده از جدول اعداد تصادفی و با توجه به تراکم جمعیت دانش آموزی 14 دبستان پسرانه و 14 دبستان دخترانه انتخاب و سپس پرسشنامه مربوط به بررسی که شامل 17 سوال در مورد اطلاعات فردی، میزان تحصیلات والدین و شغل آنها، تعداد فرزندان خانواده و وجود عادات دهانی بود توسط دانش آموز برای والدین ارسال می گردید. کودکانی که پرسشنامه های تکمیل شده از آنان در اختیار گروه قرار نمی گرفت از مطالعه حذف و مجددا نمونه گیری انجام می شد. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها توسط برنامه SPSS و با استفاده از آزمون Chi-square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های این بررسی مشخص کرد که در مجموع 52.3% از کودکان به یک یا چند نوع عادت دهانی مبتلا بودند. به علاوه شیوع عادات مذکور در گروه سنی 10-11 ساله بیشتر از سایر گروه های سنی مورد بررسی در این مطالعه گزارش شد. در مطالعه حاضر شیوع تنفس دهانی 29%، مکیدن شست 3.7%، مکیدن انگشت دیگر جز شست 2.1%، ناخن جویدن 10.5، دندان قروچه 24.4%، مکیدن لب 7.7%، کندن پوست لب 9.6% و سایر عادات 2.1% بدست آمد. این مطالعه نشان داد به غیر از تنفس دهانی و دندان قروچه که در گروه پسران از فراوانی بیشتری برخوردار است بقیه عادات دهانی در دختران شایعتر می باشد ولی ارتباط آماری معنی داری بین میزان ابتلا دو جنس به عادات یاد شده مشاهده نشد(p-value=0.88). در ضمن برخی عوامل دخیل در بروز عادات دهانی مانند شغل والدین و تعداد فرزندان خانواده نیز در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین فراوانی دندان قروچه، مکیدن لب و کندن پوست لب متعلق به کودکانی است که پدر آنها بیکار، بازنشسته و یا زندانی است. در عوض ناخن جویدن در کودکانی که پدران آنها در طبقه پزشکان، مهندسان و یا استادان دانشگاه قرار می گرفت بیشتر مشاهده شد. به علاوه مشخص شد ناخن جویدن و دندان قروچه در تک فرزندها و مکیدن انگشت، لب و کندن پوست لب در گروهی از کودکان که پنج و یا بیشتر از پنج خواهر و برادر دارند از شیوع بالاتری برخوردار است.
با توجه به یافته های این بررسی می توان نتیجه گرفت تقریبا نیم از کودکان دبستانی شهر مشهد مبتلا به حداقل یک عادت دهانی بودند و شیوع تنفس دهانی، دندان قروچه و ناخن جویدن بیشتر از سایر عادات می باشد. از طرف دیگر میزان ابتلای دختران و پسران تفاوت چشمگیری با یکدگیر نداشت و عادات دهانی در کودکان متعلق به خانواده های پرجمعیت و از لحاظ اقتصادی - اجتماعی ضعیف بیشتر مشاهده می شد.

سازمان بهداشت جهانی و فدراسیون بین المللی دندانپزشکی در بخشی از اهداف بهداشت دهان و دندان برای همه در سال 2000 میلادی میزان شیوع DMFT در سن 12 سالگی برای دندانهای دایمی را حداکثر معادل سه و برای سال 2010 میلادی معادل یک در نظر گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت DMFT و عوامل موثر بر آن در کودکان 12 ساله شهرستان اردکان می باشد.
این پژوهش یک مطالعه مشاهده ای، توصیفی، کاربردی است که به طور مقطعی (Cross Sectional) انجام گرفته و حجم نمونه مورد بررسی 607 نفر شمال 304 نفر شهری و 303 نفر روستایی بوده است که به گونه تصادفی از مدارس راهنمایی شهر و روستاهای اردکان انتخاب شده بودند. در این بررسی تاثیر عوامل مختلف از قبیل محل زندگی، تعداد فرزندان خانواده، وضعیت مسواک زدن روی DMFT مطالعه گردید، بیشترین عامل و اثر مربوط به مسواک زدن بود. که کاهش چشمگیری را روی DMFT نشان می دهد. نتایج بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری با t-test و Chi-Square توسط آنالیرواریانس مورد مقایسه قرار گرفت که به شرح زیر می باشد.
میزان و انحراف معیار کل DMFT شهرستان اردکان 5.±1.45می باشد که در شهر1.647±1.533 و در روستاها 1.479±1.372 می باشد. میانگین افراد عاری از پوسیدگی(Caries free) شهرستان 41% که در شهر 40% و در روستاها 42% می باشد. میانگین دندانهای پوسیده (D) در شهر 1.076 و در روستاها 1.207 بدست آمد. میانگین دندانهای کشیده (M) در شهر 0.110 و در روستاها 0.46 تعیین گردید. میانگین دندانهای ترمیم شده (F) در شهر 0.831 و در روستاها 0.46 بدست آمد.
میانگین شاخص DMFT بر حسب جنس در شهر در دخترها 1.092 و در پسرها 1.987 و در روستاها در دخترها 1.452 و در پسرها 1.293 می باشد.